Ścieżki / Brzękowice Dolne

Kapliczka historyczna „Pod Dzwonkiem”

W Brzękowicach Dolnych na rozdrożu, przy jednym z wjazdów na wał, znajduje się największa i najprawdopodobniej najstarsza kapliczka na terenie Gminy Psary. To wyjątkowy okaz kultury sakralnej. Najstarsi mieszkańcy wsi twierdzą, że istnieje od XVIII wieku (prawdopodobnie została postawiona na miejscu starszej, istniejącej wcześniej).

Kapliczka jest zbudowana z kamienia i cegły, a jej elewacja była uprzednio otynkowana i pomalowana na biało. Wejście do kapliczki było otwarte, obecnie zaś pozostaje zamknięte w celu uniknięcia dewastacji. Od strony wschodniej i zachodniej znajdują się okienka zwieńczone łukiem segmentowym. Dwuspadowydach pokryty był dachówką. Wieżyczka posiada sygnaturkę na sześciu słupkach, zwieńczoną stożkowym daszkiem z dzwonkiem z XVIII wieku.

Jeszcze w pierwszej połowie XX wieku mieszkający nieopodal dzwonnik wprawiał w ruch dzwonek, który wywołując rezonans fal cząsteczek powietrza, powodować miał rozstąpienie się burzowych chmur i ustąpienie burzy. Funkcja ta była wielce ceniona przez rolników, którzy uprawiali rolę, aby wyżywić swoje rodziny – każde zebrane źdźbło było na wagę złota.

We wnętrzu kapliczki znajdują się skatalogowane obrazy: Matki Boskiej, Jezusa Ukrzyżowanego oraz Jezusa upadającego pod krzyżem. Ponadto znajduje się tam XIX-wieczna figura matki Boskiej zdjęta z wykuszu na elewacji frontowej.

Obiekt wpisany jest do rejestru zabytków Województwa Śląskiego pod numerem Rej. B/530/79. W 2017 roku kapliczka została poddana gruntownej renowacji, podczas której usunięto bielony tynk z elewacji pozostawiając surowy kamień. Pokrycie dachu wymieniono na blaszane oraz dokonano wymiany posadzki i sufitu wewnątrz, zaś wejście do kapliczki zamknięto drzwiami. Obrazy zostały poddane renowacji zachowawczej. Obejście obsadzono różami okrywowymi.